Jean-Guy Talamoni, ind’è u so discorsu per u 210mu anniversariu di a morte di Pasquale Paoli, scrive :

St’opera [di Paoli] hè per noi una surgente viva chì ci pò inspirà è da ci una parte di e nostre urientazione. L’altra parte vene da a nostra epica è di e risorse umane d’avà. Perchè Paoli ùn pudia privede tutte l’evoluzione à vene. Per indettu, u Generale ùn cunsiderava micca u corsu cum’è una lingua chì per ellu – l’hà scritta in lu so tistamentu –, a lingua di a nazione era u talianu. Ma à u XVIIIu seculu, a cunscenza linguistica di i populi duminati ùn era ancu stata spertuta. Per què, in Corsica cum’è in Irlanda o in d’altri lochi, ci vulerà à aspettà l’effetti di u rumantisimu, à u XIXu seculu… Paoli ùn pudia esse precursore in ogni cosa, chì era un omu, è micca un Diu.

Oghje, per i Corsi a lingua di l’identità corsa ghjè u corsu, è u corsu solu.

Ma 210 anni fà (o 250, o 100…) ùn a pensavanu micca cusì. Perchè ?

Perchè forse elli eranu un “populu duminatu” chì un avìa ancu spertuta una cunscenza linguistica, cumu a dice Talamoni. Ma allora u talianu era a lingua di i cunquistadori ? Di a duminazione genuvese ?

Serebbe appena stranu, perchè a lingua di i Genuvesi era… u genuvese !

Bon, u genuvese sumiglia a u talianu, nò ? Eccu un esempiu di genuvese :

Cô, pasium, paìse, amû e amê,
cà, fögu, fora, nona, muê e puê.
Su, çe, rappi maüri, orive inscie
furnelli, carbùn, menestrui e rustie.
Scciumera, troeggi, ciatezzi da luntàn,
ancù pe l’oia, tramezzi au din-din-dàn.

Forse… nò 😉

Allora i Genuvesi anu impostu una lingua d’antri ? A risposta ghjè chè u Talianu s’era spartutu – in pace – da a Tuscana à l’area geugrafica taliana : è a Corsica ne facia parte.

Per i Corsi di l’epica u talianu ùn era micca una lingua strangera, ghjera una lingua d’usu ind’è duminii pricisi : a Chjesa, a scrittura (libri, conti, lettere private… ), in Scola è l’Università, è po u Teatru…., à fiancu di u corsu, chì ghjera adupratu ind’è antri duminii, cum’è a vita di u paese, a casa, etc… Ùn c’era micca rivalità trà corsu è talianu. U raportu trà corsu è francese fubbe assai diversu.

Tant’anni sò passati è e cose sò cangiate. Ma a Storia ùn ci vole à cangià la, ci vole à cunnosce la.

Related Post

2 thoughts on “U Babbu avìa u cumplessu di u culonizatu ?”
  1. Oltre che conoscerla, la storia bisogna capirla: ma per capirla serve un’altra cosa chiamata cultura…

Comments are closed.